من دختری بیست شش ساله هستم که تا به حال هرچه خواستگار برای من آمده سن ایشان کمتر از سن من بوده است اما چون این قضیه برای من مهم است قبول نکرده ام لطفاً در این مورد توضیح دهید که چطور می توان به پسری که سن کمتری دارد اعتماد کرده و مطمئن بود که در آینده پشیمان نمی شود؟
پاسخ - معیار سن و اینکه سن دختر خانم از آقا پسر کمتر باشد بعنوان یک الگوی عمومی و رایج است که به نوعی فرهنگ دینی نیز آن را تأیید می کند . اما در فرهنگ ناب اسلامی ما موارد متفاوتی نیز است و ما نباید تنها یک مدل را بصورت دائمی و همیشگی و برای تمامی افراد در نظر بگیریم. مدل اصلی تفاوت سنی بین پنج تا هفت سال است و میانگینی که امروز در کشور ما وجود دارد تفاوت سنی سه سال است ، یعنی دختر خانم سه سال کوچکتر از داماد باشد . اما طبق آمار، حدود پنج سال است که مدل ازدواج دیگری بصورت شاخص مطرح شده است و آن نیز بالاتر بودن سن دختر خانم از آقا پسر است که بصورتی رایج شده است . این مسئله در بحث های جامع شناسی علت های خاصی دارد که ما به آن کاری نداریم. اینجا ما می گوییم که لزوماً سن شرط اصلی نیست ، سن معیاری است برای اینکه این فرد چه مقدار گردش ماه و خورشید را دیده است اما باید پرسید که با این گردش چه مقدار عقل و درایت او زیاد شده است ؟ چه بسا فردی که سی سال دارد اما عقل او به اندازه یک بچه بیست ساله است . ما سه نوع سن داریم : یکی سن تقویمی است یا درواقع همان چیزی که شناسنامه به آن گواهی می دهد و طبق آن نشان می دهد که سن این فرد چقدر است . یک سن دیگری وجود دارد تحت عنوان سن عقلی ، سن عقلی با سن تقویمی لزوماً رابطه مستقیم ندارد . امکان دارد فردی شانزده سال داشته باشد اما عقل او به اندازه یک فرد بیست و چهار ساله باشد. پس برای اینکه به این فرد اعتماد کنید و تدبیر آینده زندگی خود را به او بسپارید میزان عقل او را مورد سنجش قرار دهید و در حقیقت بلوغ عقلی او را بررسی کنید . راه حل این است که در گذشته ی این فرد بررسی کنید و ببینید که ایشان چگونه تدبیر زندگی خود و اطرافیان خود را کرده است . مثلاً اینکه فردی برای تدبیر معاش و مسائل اقتصادی خود از دوره نوجوانی تا کنون چه برنامه ریزی هایی را داشته است ؟ آیا دست او در جیب پدر و مادر خود بوده و هرچه را که آنها به او داده اند خرج کرده است؟ خرج هایی که تمامی آنها برج بوده و بدرد کاری نمی خورده است . یا مثلاً تمام پول یک ماهی را که به او می دادند برای یک جفت کفش هزینه می کرده است ؟ اگر از این نوع رویه های عمومی است که احیاناً عقل و تدبیر جدی در پی آن نیست ، خوب این فرد امکان دارد اگر چهل سال هم داشته باشد نتوان به او اعتماد کرد . چون امکان دارد کل سرمایه و پس انداز خانواده را مثلاً صرف تعویض مدل ماشین خود کند . ایشان در واقع همان بچه هیجده ساله است که کل پول را صرف خرید کفش می کرد . متأسفانه ما در بحث بلوغ اقتصادی در محور سن عقلی یک ضعف های جدی را داریم چون می توان گفت تربیت اقتصادی در جامعه ما کم رنگ است . مثلاً داشتن پس انداز معقول برای یک فرد شاخص عقل و تدبیر او است . اما معمولاً اگر کسی پس انداز کند دچار خساست می شود و فکر می کند چون باید پس انداز کند حداقل ها را کنار می گذارد و یا اصلاً پس انداز نمی کند و مدام خرج می کند . اینها چیزهایی که در بحث عقل زندگی و معاش برای یک مرد بسیار مهم است . پس سن عقلی طرف مقابل و همینطور میزان مسئولیت پذیری او در مقابل افراد خانواده و خود و مسائل اجتماعی را مورد سنجش قرار دهید . هرچه میزان مسئولیت پذیری و عقل اقتصادی و اجتماعی فرد بیش از سن تقویمی او باشد بیشتر می توان به او اعتماد کرد و روی سن عقلی او حساب کرد . در مورد دختر خانم ها بطور مشخص سن نشاط مطرح است اگر دیدید سن دختر خانمی که برای ازدواج انتخاب شده بیشتر از آقا پسر است لزوماً به سن تقویمی او دقت نکنید بلکه از آن عبور کرده و سن نشاط او را بدست بیاورید . میزان شادابی و سلامت روحی و جسمی و معنوی و اخلاقی او را در نظر بگیرید . اگر تفاوت سنی خیلی زیاد شود آن موقع باید بعنوان استثناء با آن برخورد کرد یعنی ابتدا باید ببینیم چه انگیزه ای برای این ازدواج وجود دارد . متأسفانه من در میان پیامک های دوستان و یا در مناطقی از کشور برخورد کرده ام که رویه رایج برای آقایان این است که اگر می خواهند با دختر خانمی ازدواج کنند لزوماً فردی با نصف سن خود را انتخاب می کنند . من مورد خاصی را داشتم که این آقا می گفت من لزوماً می خواهم با دختر خانم هفده ساله ازدواج کنم و وقتی از ایشان سؤال کردم که دلیل شما چیست چرا که آن دختر خانم قطعاً از نظر عقلی به اندازه شما رشد نکرده و شما دچار تنش خواهید شد ، گفت بخاطر زیبایی ظاهر و نشاط جوانی او . این مسئله قبل از اینکه ظلم به این دختر خانم باشد ظلم به خود این آقا است چون مدام باید رویه هایی را پیش بگیرد که بتواند نیازهای یک نوجوان را برآورده کند در صورتی که نیازهای فکری و روحی او متفاوت است . پس اگر تفاوت سنی بعنوان یک استثنا خیلی زیاد باشد باید علت آن را جستجو کرد وگرنه اصلاً توصیه نمی شود.
مشاور: نیلچی زاده
